Kino wojenne najczęściej kojarzy się z zagranicznymi, wysokobudżetowymi produkcjami na miarę “Szeregowca Ryana”, “Dunkierki” czy “Pearl Harbor”. W Polsce ta gałąź kina również cieszy się jednak popularnością, czego dowodem może być niniejszy ranking. Wybraliśmy dla Was dziesięć najlepszych filmów wojennych wyprodukowanych w naszym kraju. Na liście traficie na kilka zaskakujących tytułów.
Najlepsze polskie filmy wojenne – ranking TOP 10
“Pianista” (2002)
Adaptacja autobiografii Władysława Szpilmana – polskiego Żyda, kompozytora, mistrza muzyki poważnej. Film ukazał się dwa lata po jego śmierci. W “Pianiście” poznajemy Szpilmana w czasach II wojny światowej, próbującego przetrwać okupację Warszawy przez III Rzeszę. Mężczyzna zostaje spisany na okrutny los w obozie zagłady, ale udaje mu się uciec. Traci rodzinę, która ginie w Treblince i szuka schronienia u przyjaciół – tych ma po swojej stronie coraz mniej. Wciąż walczy o przetrwanie, w warunkach pogarszających się z dnia na dzień.
Film obsypano wszelkimi nagrodami: Oscarami, polskimi Orłami, statuetkami Stowarzyszenia Krytyków Amerykańskich i Francuskiej Akademii Sztuki Filmowej. Za rolę tytułową Adrien Brody wywalczył pierwszego (i dotąd jedynego) Oscara; był też nominowany do Złotego Globu.
“Europa Europa” (1990)
Polski film wojenny zrealizowany w koprodukcji z Francją i Niemcami. Biograficzna produkcja ogniskująca się na losach Solomona Perela, Żyda, który udawał Aryjczyka, by uniknąć prześladowania ze strony nazistów. Solomon jest postacią autentyczną, autorem słynnej książki ze wspomnieniami z czasów II wojny światowej.
Historię Perela (który w kwietniu tego roku świętował 97. urodziny) opowiedziała wizjonerka polskiego kina Agnieszka Holland. Powstanie projektu okazało się sukcesem, a gotowy obraz został obsypany nagrodami – m.in. przez stowarzyszenia krytyków w Bostonie, Kansas, Nowym Jorku czy Los Angeles. “Europa Europa” była też nominowana do Oscara za najlepszy scenariusz adaptowany oraz do prestiżowej statuetki BAFTA jako najlepszy film nieanglojęzyczny.
“Wołyń” (2016)
Akcja filmu “Wołyń” rozpoczyna się wiosną 1939 roku w małej wiosce zamieszkanej przez Ukraińców, Polaków i Żydów. Zosia Głowacka ma 17 lat i jest zakochana w swoim rówieśniku, Ukraińcu Petrze. Ojciec postanawia jednak wydać ją za bogatego polskiego gospodarza Macieja Skibę, wdowca z dwójką dzieci. Wkrótce wybucha wojna i dotychczasowe życie wioski odmienia najpierw okupacja sowiecka, a później niemiecki atak na ZSRR. Zosia staje się świadkiem, a następnie uczestniczką tragicznych wydarzeń wywołanych wzrastającą falą ukraińskiego nacjonalizmu. Kulminacja ataków nadchodzi latem 1943 roku. Pośród morza nienawiści Zosia próbuje ocalić siebie i swoje dzieci. (opis dystrybutora)
Wielki hit frekwencyjny, który poza sukcesem box-office’owym odniósł też sukces artystyczny. “Wołyń” wyróżniono bowiem pięcioma nagrodami na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych oraz przyznano mu kilka Orłów – w tym w najważniejszej kategorii, za najlepszy film roku. W obsadzie m.in. Michalina Łabacz, Arkadiusz Jakubik, Jacek Braciak, Lech Dyblik i Janusz Chabior.
Polskie filmy wojenne – najlepsze tytuły
“Jak rozpętałem drugą wojnę światową” (1969)
Prawdopodobnie jeden z najbardziej kultowych filmów w historii polskiej kinematografii (powiedzmy, że na równi z serią “Sami swoi”). Nie ma roku, kiedy komedia wojenna Tadeusza Chmielewskiego nie byłaby powtarzana przez którąś z dobrze znanych stacji telewizyjnych. Bohaterem filmu jest Franciszek Dolas (Marian Kociniak) – polski żołnierz, który jest przekonany, że to on, zgodnie z tytułem, przyczynił się do wybuchu II wojny światowej. Poza Kociniakiem w komedii pojawiają się tak rozpoznawalni aktorzy jak Piotr Fronczewski, Wacław Kowalski czy Joanna Jędryka.
“Zakazane piosenki” (1946)
Film muzyczny w reżyserii Leonarda Buczkowskiego ze scenariuszem Ludwika Starskiego. To opowieść pewnego muzyka, który przytacza historię własnej działalności w okupowanej podczas II wojny światowej Warszawie. “Zakazane piosenki” są filmem symbolicznym – były bowiem pierwszym pełnym metrażem, który powstał w naszym kraju po zakończeniu wojny. Był to jeden z wielkich sukcesów frekwencyjnych w kinach. Jeszcze przed 2000 rokiem na obraz wybrało się łącznie około 15 mln polskich widzów.
“C.K. Dezerterzy” (1985)
Polsko-węgierska komedia o tematyce wojennej, o żołnierzach, którzy dezerterują z austro-węgierskiej armii. Doczekała się sequela pt. “Złoto dezerterów”, który powstał pod koniec lat 90. Przygodowa produkcja z udziałem takich aktorów jak Marek Kondrat, Krzysztof Kowalewski czy Kalina Jędrusik została nagrodzona Złotą Kaczką przez miesięcznik “Film” w 1986 roku. Materiały do filmu kręcono m.in. w Budapeszcie, Twierdzy Modlin czy leżącym nad Dunajem mieście Vác.
“Kanał” (1956)
Polska produkcja o ostatnich momentach Powstania Warszawskiego – w obsadzie Emil Karewicz, Teresa Iżewska i Tadeusz Janczar. Mroczny i przygnębiający dramat wojenny od mistrza kina, Andrzeja Wajdy (“Ziemia obiecana”, “Człowiek z marmuru”). Film, który od lat robi na widzu to samo, oszałamiające wrażenie. Pełen klaustrofobicznego, ale w pełni uzasadnionego klimatu, brutalny i wymowny.
Polskie filmy wojenne na faktach
“Jutro idziemy do kina” (2007)
Przejmująca opowieść o maturzystach ’38 roku, wkraczających w “pełnoletnie” życie. Trzej przyjaciele: Andrzej (Mateusz Damięcki), Piotr (Antoni Pawlicki) i Jerzy (Kuba Wesołowski) szczerze wierzą w przyjaźń. Są pełni wiary w przyszłość, we wspaniałe i wyjątkowe dorosłe życie. Pierwsze spotkania z dziewczynami, pierwsze namiętności, pierwsze wino. Czas beztroski i szczęśliwości brutalnie przerywa wybuch wojny. (opis dystrybutora DVD)
“Demony wojny wg Goi” (1998)
Sztandarowa pozycja w filmografii Bogusława Lindy, z akcją toczącą się pod koniec wojny w Bośni i Hercegowinie. Władysław Pasikowski za kamerą, a u boku Lindy m.in. Zbigniew Zamachowski, Olaf Lubaszenko, Mirosław Baka i Radosław Pazura. Trzy nominacje do Orłów w kategoriach technicznych, w tym za najlepsze zdjęcia.
“Miasto 44” (2014)
Stefan (Józef Pawłowski) i Biedronka (Zofia Wichłacz) poznali się w konspiracji i zakochali w sobie od pierwszego wejrzenia. Ale nie jest im dane długo cieszyć się pierwszą miłością. 1 sierpnia 1944 roku, wraz z przyjaciółmi trafiają pod komendę charyzmatycznego Kobry (Tomasz Schuchardt). Stefan i Biedronka jako żołnierze jednego z najdzielniejszych oddziałów powstania, przejdą krwawy szlak bojowy, a ich uczucie zostanie wystawione na najcięższą z prób, w obliczu grozy i okrucieństwa wojny, w apokaliptycznej scenerii płonącego miasta. (opis dystrybutora DVD)
Źródła: Kino Świat, Galapagos, Forum Film Poland
